Nhật Bản chính là cái nôi của trà đạo, nơi sản sinh ra các loại trà nổi tiếng nhất hiện nay được nhiều người ưa chuộng. Hương vị của trà Nhật Bản là sự kết hợp hoàn hảo giữa chữ mỹ và chữ hương, đủ sức khiến cho bất kỳ ai cũng phải say lòng chỉ với một lần thưởng thức. Trong bài viết dưới đây, TITA Art sẽ cùng bạn khám phá lịch sử của bộ môn trà đạo tại xứ sở hoa anh đào, cũng như các loại trà ngon của Nhật Bản mà bạn không nên bỏ qua.
1. Nguồn gốc trà đạo Nhật Bản
Trà đạo Nhật Bản bắt nguồn vào cuối thế kỷ XII, khi một vị cao tăng người Nhật là nhà sư Eisai (1141-1215) có dịp được sang Trung Hoa học đạo. Khi trở về, sư thầy đã mang theo một số hạt giống các loại trà để trồng trong sân chùa. Sau này, cũng chính sư Eisai là người viết nên cuốn sách “Khiết Trà Dưỡng Sinh Ký”, ghi lại những câu chuyện thú vị liên quan đến nghệ thuật thưởng trà.
Trà đạo trở nên phổ biến hơn khi những công dụng của trà như thư giãn đầu óc, giảm căng thẳng được nhiều người biết đến. Ngoài ra, hương thơm đậm đà cùng sự hấp dẫn trong nghệ thuật thưởng trà đã thu hút ngày càng nhiều những người sành trà quan tâm. Nhật Bản kết hợp việc thưởng trà với tinh thần Thiền Tịnh để nâng cao nghệ thuật, từ đó khai sinh ra bộ môn trà đạo (chado, 茶道), đến nay đã trở thành một trong những văn hóa đặc sắc nhất của người Nhật.
2. 13 loại trà nổi tiếng ở Nhật Bản
Trà đạo Nhật Bản nổi tiếng với nhiều loại trà ngon có hương thơm đậm đà. Nếu bạn đang tìm kiếm các loại trà ngon của Nhật Bản, danh sách dưới đây chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng:
2.1 Matcha – Trà xanh bột trồng bóng râm
Matcha thuộc nhóm các loại trà xanh ngon nhất thế giới, thường được trồng trong bóng râm để có màu sắc đúng chuẩn, lá phát triển và xanh hơn do sản sinh diệp lục với số lượng lớn. Quá trình nuôi trồng đặc biệt cũng mang đến cho trà màu sắc độc đáo cùng hương vị thơm ngon hòa quyện giữa ngọt và đắng.
Trước khi pha trà, bạn cần nghiền lá trà thành bột mịn rồi trộn đều trong nước nóng. Matcha nên uống vào buổi sáng, trước 3h chiều.
2.2 Sencha – Trà xanh trồng nhiều nắng
Sencha là một trong các loại trà ngon của Nhật Bản được nhiều người biết đến, thuộc nhóm trà xanh và có vị đắng hơn so với thông thường. Do được trồng dưới ánh nắng mặt trời trực tiếp nên lá trà có màu xanh đen.
Để thưởng thức loại trà này, bạn có thể đun nóng một muỗng canh lá trà trong nước sôi. Hàm lượng cafein cân bằng giúp Sencha trở thành thứ thức uống giàu năng lượng, có thể thưởng thức nóng hay lạnh đều được.
2.3 Gyokuro – Trà xanh bóng râm
Gyokuro được mệnh danh là một trong những dòng trà thượng hạng nhất tại Nhật Bản, thường chỉ được sử dụng trong các ngày lễ tết quan trọng. Chữ “Gyokuro” trong tiếng Nhật nghĩa là “ngọc sương”, được đặt cho loại trà này do màu sắc trong vắt, tươi sáng của nước trà sau khi pha.
Gyokuro phải được pha trong nhiệt độ nước phù hợp, khoảng 80-90 độ C. Tùy vào gu thưởng trà của mình mà bạn có thể lựa chọn tăng giảm thời gian hãm trà. Trà ngâm càng lâu thì vị càng đậm và đắng chát.
2.4 Houjicha – Trà từ thân và lá
Quy trình sản xuất Houjicha khác biệt hoàn toàn so với những loại trà kể trên. Người ta tiến hành rang thân và lá của cây trà để tạo ra hương vị trà nồng ấm và thơm ngon, đồng thời quá trình này còn giúp tiêu diệt hàm lượng cafein cao có trong là trà. Houjicha có thể uống vào bất kì buổi nào trong ngày đều được.
Houjicha là một trong những loại trà độc đáo nhất vì có thể dùng cho cả trẻ sơ sinh và người đang ốm. Houjicha cũng được cho là có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm giảm căng thẳng, tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và giúp giảm cân được chứng minh là an toàn với tất cả moi người.
2.5 Genmaicha – Trà gạo rang
Genmaicha được tạo ra từ sự kết hợp trà xanh với gạo rang, từ đó gia tăng sự nồng nàn trong hương vị, trở thành một trong các loại trà ngon của Nhật Bản được nhiều người ưa chuộng nhất.
Genmaicha có hương vị không quá đắng do tác dụng của gạo. Ngoài ra, bạn cũng có thể hãm Genmaicha cùng một số nguyên liệu khác như matcha hay sencha để mang đến hương vị tuyệt đỉnh.
2.6 Bancha
Bancha là một trong các loại trà ngon của Nhật Bản, sản xuất bằng cách thu hoạch các lá trà sau khi mùa vụ vừa kết thúc, thông thường là thu hoặc đông. Bạn có thể nhận diện loại lá trà này thông qua kích thước lá lớn, được chế biến bằng nhiều phương pháp khác nhau để mang đến hương vị đặc biệt.
Bancha thuộc nhóm trà thường, hương vị cân bằng, gần gũi. Lá trà có hương thơm vô cùng đặc trưng, kèm theo vị ngọt nhẹ và đắng. Tùy vào nơi sản xuất mà hương vị Bancha có thể khác biệt đôi chút, nhưng tất cả đều mang đến cảm giác sảng khoái và thỏa mãn.
2.7 Mugicha – Trà lúa mạch
Mugicha cũng là một loại trà rang giống với Genmaicha, tuy nhiên không phải rang thân hay lá mà tiến ngành ngâm lúa mạch trong nước để mang đến hương vị hoàn hảo. Mugicha không có hàm lượng cafein quá cao nên rất phổ biến vào mùa hè, thường được sử dụng để pha trà đá.
Tuy nhiên, trong thành phần Mugicha có chứa gluten. Do vậy, nếu bạn không dung nạp được chất này thì không nên sử dụng Mugicha.
2.8 Kombucha – Trà trái cây lên men
Kombucha hay trà trái cây lên men có quy trình sản xuất vô cùng độc đáo, thông qua việc bổ sung các loại vi khuẩn và nấm men. Sau đó, tiến hành ủ trà trong một lần hoặc xa hơn để những vi sinh vật này bắt đầu lên men.
Trong quá trình lên men, vi khuẩn và nấm men sẽ tạo nên một lớp màng màu trắng phía trên bề mặt trà. Do đó, một số nơi hiện nay còn gọi Kombucha là trà nấm.
Để pha trà kombucha, người ta sử dụng kombu giàu amami, khi pha trà sẽ tạo ra vị mặn giống nước súp của người Nhật. Bạn cũng có thể thử thêm vào một ít mận ume để tạo ra vị cam quýt mát mẻ.
2.9 Sobacha – Trà hạt kiều mạch
Sobacha là loại trà độc đáo làm từ hạt kiều mạch rang chín. Loại trà này hoàn toàn không chứa cafein nên rất tốt cho sức khỏe.
Ngoài ra, Sobacha còn được sử dụng để điều trị mất ngủ, chống oxy hóa cho cơ thể đồng thời tăng cường hệ miễn dịch. Hương thơm của Sobacha có mùi vị lúa mì, rất thơm và dễ uống.
2.10 Mecha – Trà búp non
Một trong các loại trà ngon của Nhật Bản tiếp theo chính là trà búp non Mecha. Đúng như cái tên, loại trà này được tạo ra từ các búp non tách ngay từ giai đoạn đầu. Búp lúc này khá tươi, non, cần ngâm nhiều hơn để mang đến mùi hương hoàn hảo.
Ưu điểm của loại trà này là hương vị và mùi thơm vô cùng nguyên bản, dù đã ngâm hãm rất nhiều lần. Người dân Nhật Bản thường sử dụng loại trà này để thanh lọc hương vị sau khi ăn xong.
2.11 Aracha – Trà thô
Cái tên trà thô được đặt cho Aracha bởi vì đặc tính nổi bật của loại trà này chính là sự hoang dã. Sau khi bị cắt xén vẫn giữ nguyên được hương vị nguyên bản ban đầu.
Trước khi sử dụng, trà thô Aracha không hề trải qua các quy trình chế biến nào. Một số người sành trà yêu thích Aracha bởi hương vị tự nhiên và mùi đất ấm nồng.
2.12 Koicha
Trà Koicha được sản xuất từ các cây xanh đã già hoàn toàn. Kết cấu không ở dạng bột hay xay mà khá lỏng, giống như siro hay socola tan chảy. Trà có màu xanh lá cây quen thuộc và có vị ngọt rõ ràng nhất, tuy nhiên nó vẫn nổi tiếng nhờ hương thơm nồng đặc trưng.
Bạn cũng có thể trộn Koicha với một số loại trà Nhật Bản khác như matcha hay sencha để làm giảm độ đắng và tính thô. Koicha rất được lòng những người sành trà Nhật Bản, và đừng quá ngạc nhiên khi bạn thấy chúng thường xuyên xuất hiện trong các buổi tiệc trà.
2.13 Gobocha – Trà rễ cây Ngưu Bàng
Loại trà cuối cùng trong danh sách các loại trà ngon của Nhật Bản chính là Gobocha – loại trà được làm ra từ rễ cây ngưu bàng rang. Trong đó, ngưu bàng là loại cây thường được dùng làm thực phẩm và thuốc.
Hương vị của Gobocha nồng ấm, quen thuộc như mùi của đất. Do đó nếu bạn yêu thích súp nấm và hương vị đất đặc trưng thì có thể thưởng thức loại trà này. Gobocha cũng có khả năng chống lão hóa hiệu quả.
3. Lợi ích của trà Nhật với sức khỏe
Trà Nhật không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn rất tốt cho sức khỏe. Nguyên nhân là do trong trà chứa nhiều thành phần chống oxy hóa, giảm tỷ lệ mắc ung thư đồng thời mang đến các vitamin và nhiều khoáng chất có lợi.
Một số chất oxy hóa phổ biến trong trà Nhật là catechin và EGCG, có khả năng ngăn ngừa ung thư và hạn chế tỷ lệ mắc bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, những chất này còn điều chỉnh mức đường huyết và huyết áp, tăng cường chức năng tim mạch đồng thời đốt cháy mỡ thừa trong cơ thể.
Các khoáng chất phổ biến trong trà Nhật có thể kể đến như vitamin E, K, C, khoáng chất Magie và Kali, có công dụng tăng cường sức khỏe, cải thiện da và xương.
Giảm căng thẳng lo âu, hỗ trợ giấc ngủ cũng là công dụng nổi tiếng của trà thường được nhiều người biết đến, tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung cho người sử dụng.
4. Cách pha trà cơ bản của người Nhật
Trà đạo của Nhật Bản là một nét văn hóa đặc sắc, nghệ thuật thưởng thức cần sự tỉ mỉ và tìm hiểu sâu. Để pha trà Nhật đúng cách, bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
- Đun nước ở nhiệt độ phù hợp: Nước không nên đun sôi mà chỉ cần giữ ở khoảng 85-90 độ C để cho ra những tách trà có hương vị thơm ngon nhất.
- Lựa chọn trà hảo hạng: Trà Nhật Bản hiện nay có rất nhiều loại, tuy nhiên để thưởng thức được hương vị tuyệt đỉnh nhất, bạn nên lựa chọn các loại trà hảo hạng với chất lượng cao.
- Sử dụng ấm trà chuyên dụng: Người sành trà thường sử dụng ấm trà Nhật để mang đến hương vị nguyên bản và thơm ngon nhất. Nếu bạn muốn thưởng thức một tách trà đúng văn hóa trà Nhật thì nên dùng loại ấm này.
- Dùng thêm đồ ăn nhẹ: Uống trà Nhật cùng một số loại thức ăn nhẹ như bánh quy hay bánh kem sẽ giúp hương vị trà thêm phần đậm đà và thanh cao.
Có thể thấy, các loại trà ngon của Nhật Bản vô cùng đa dạng, tạo nên văn hóa trà đạo độc đáo không thể bỏ qua. Nếu bạn muốn khám phá và tìm hiểu thêm về văn hóa trà đạo của đất nước này, hãy thử thêm một số cách chế biến trà khác nhau. Hy vọng bài viết trên đây của TITA Art đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về trà đạo Nhật Bản cũng như các loại trà phổ biến hiện nay được nhiều người ưa chuộng.
Để thưởng thức trà một cách thơm ngon nhất bạn có thể tham khảo bộ ấm chén của TITA được làm bởi các nghệ nhân hàng đầu mang lại các sản phẩm chất lượng nhất.
