Trần Bì là một trong những vị thuốc được sử dụng nhiều trong y học, không chỉ được biết đến với công dụng kích thích ăn ngon mà còn có khả năng điều hoà khí huyết, tiêu đờm, kiện tỳ. Vậy, Trần Bì là gì? Trần Bì có những lợi ích nào và được sử dụng như thế nào trong các bài thuốc chữa bệnh? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.
1. Trần Bì là gì?
Theo Đông y, Trần Bì (vỏ quýt) là vị thuốc có mùi thơm, vị cay và đắng nhẹ, tính ấm, được dùng trong nấu ăn và y học cổ truyền.
Để lấy được Trần Bì, người ta chờ quýt chín sau đó hái quả về, khía vỏ ra làm 3-4 mảnh sát đến cuống, ăn phần múi còn phần vỏ xâu vào dây, phơi trong điều kiện thoáng gió hoặc sấy cho khô hoàn toàn. Trần Bì không nên treo ở gác bếp vì sẽ làm chúng mất đi lớp tinh dầu và dễ bị nhiễm bẩn.
Trần Bì sau khi phơi xong sẽ có màu vàng đỏ hoặc nâu đỏ, hiện rõ các đường nhăn và có lõm nhỏ hình tròn nhìn được dưới ánh sáng. Dược liệu vốn mềm nhưng khi khô lại thì giòn, dễ bị bẻ gãy, chỗ gãy không bằng phẳng, càng để lâu càng có tác dụng.
2. Những lợi ích của Trần Bì
Theo Y học cổ truyền, Trần Bì có tác dụng điều khí, bổ tỳ, trừ ẩm, trừ đờm, cho vào canh sẽ giúp ăn ngon miệng, dễ tiêu, hương vị của canh sẽ ngon hơn. Lợi ích này có được từ tính chất của Trần Bì với mùi thơm, vị cay, đắng, tính ấm. Số lượng và thời gian cho vỏ quýt vào các món ăn khác nhau, tuy biết công dụng của Trần Bì như thế nhưng trong từng món ăn cụ thể, bạn vẫn phải biết mà có một số điều chỉnh.
Tương truyền tác dụng của Trần Bì được phát hiện như sau: Từ ngàn năm trước, Thần Nông tộc đã lần đầu tiên phát hiện ra vấn đề, tỷ như có người ăn nhiều thịt dẫn đến chướng bụng khó tiêu, có người đờm nhiều không thể ho nó ra được. Thế là tộc trưởng Thần Nông tộc dựa theo những biểu hiện này bắt đầu tìm kiếm nguyên liệu có thể chữa cho họ. Đờm dư phải là phổi, Tân tương ứng với phổi. Đối với chứng đầy bụng, chất chua có thể hỗ trợ tiêu hóa nên họ vô tình phát hiện vỏ cam để khô còn sót lại cũng phù hợp với những đặc điểm này, sau khi thực nghiệm họ thấy vỏ cam khô có tác dụng giải quyết các vấn đề trên, sau dần vỏ cam khô được thay thế dần bằng vỏ quýt khô có tác dụng tốt hơn.
3. 7 bài thuốc chữa bệnh của Trần Bì
Nếu bạn đang tìm kiếm các bài thuốc chữa bệnh từ Trần Bì thì dưới đây là một số gợi ý đến từ TITA Art
Bài thuốc số 1: Điều trị chứng khó tiêu
Trần Bì xé thành từng miếng nhỏ, rửa qua với nước ấm cho sạch sau đó bỏ vào cốc nước sôi và hãm từ 15-20 phút. Uống như nước thông thường trong lúc còn nóng, bỏ bã.
Bài thuốc số 2: Điều trị chứng rối loạn tiêu hoá do ăn uống
Sử dụng Trần Bì, thương truật, hậu phác, sinh khương mỗi loại 10g, thảo quả nướng 6g, cam thảo 4g, táo đỏ 3 quả. Sắc chung với nhau rồi uống 1 lần 1 ngày, sử dụng trong 5 ngày để thấy tác dụng.
Bài thuốc số 3: Điều trị biếng ăn, suy nhược
Sử dụng Trần Bì và hồ tiêu mỗi loại 3g, riềng 6g, gà trống 1 con 1kg. Làm sạch gà sau đó chặt thành nhiều miếng nhỏ, cho vào túi vải xô. Dược liệu cho tất cả vào nồi, thêm nước và gia vị sau đó đun nhỏ lửa cho đến khi nhừ. Chia ra ngày ăn 2-3 lần, ăn trong ngày, một tuần từ 2-3 lần để thấy rõ hiệu quả.
Bài thuốc số 4: Điều trị chứng viêm họng, viêm phế quản
Chuẩn bị Trần Bì và cát cánh, tô diệp mỗi loại 6g, cam thảo 4g sau đó sắc chung uống thay nước mỗi ngày.
Bài thuốc số 5: Điều trị chứng ho mất tiếng
Trần Bì 12g sắc cùng với 200ml nước, thêm đường cho đến khi vừa rồi uống nhiều lần trong ngày.
Bài thuốc số 6: Điều trị chứng ho có đờm do cảm
Trần Bì sử dụng 6g, bạch linh 12g, khương bán hạ 6g, cam thảo 4g, 2 lát gừng tươi sắc chung uống 1 thang 1 ngày.
Bài thuốc số 7: Điều trị chứng viêm loét dạ dày
- Sử dụng Trần Bì 20g, hương phụ 15g, thịt gà 100g. Sắc chung Trần Bì với hương phụ, lấy nước và bỏ phần bã, sau đó kho chung với thịt gà đã qua sơ chế, thái lát nhỏ. Nấu cho đến khi cạn nước, sau đó thêm gừng tươi, hành, gia vị và đảo đều cho ngấm.
- Hoặc sử dụng Trần Bì từ 15-20g, gạo tẻ 150g. Sắc Trần Bì với nước, sau đó bỏ bã lấy phần nước nấu với gạo thành cháo, thêm gia vị gồm muối và đường uỳ theo khẩu vị.
- Chú ý: Những người bị ho khan, âm hư không có đờm không nên dùng bài thuốc này. Bài thuốc số 7 dùng cho bệnh nhân viêm loét dạ dày tá tràng, chướng bụng đầy hơi, đau vùng thượng vị và buồn nôn, nôn…
Trên đây là một số thông tin về vị thuốc Trần Bì và những bài thuốc sử dụng Trần Bì. Có thể thấy, đây là vị thuốc quý, có nhiều công dụng trong Đông Y. Hy vọng bài viết trên của Tita Art đã giúp bạn lựa chọn được cho mình bài thuốc phù hợp nhất.
